پیام قلم

هارون امیر زاده

اخیراً جناب رییس جمهور حامد کرزی در یک اقدام شگفت بر انگیز بجای احمد ضیاء مسعود، مارشال محمد قسیم فهیم را بحیث معاون اول خویش در انتخابات ریاست جمهوری 2009 برگزید. این در حالی بود که در انتخابات 2004در یک اقدام مشابه بجای مارشال فهیم، ضیا مسعود را درین مقام برگزیده بود.

با آنکه هنوز تازه صف بندی های سیاسی آغاز یافته است، ولی انتخاب مارشال فهیم واکنشهای زیاد داخلی و خارجی را در پی داشته است. چنانچه نماینده خاص سازمان ملل متحد در افغانستان و برخی نهاد های حقوق بشر مخالفت شانرا با انتخاب آقای فهیم ابراز نموده اند. این در حالیست که نماینده خاص ملل متحد و سازمانهای حقوق بشر با اشتراک بسیاری متهمان به جنایتکاران جنگی نظیر جنرال شهنواز تنی اولین کاندید ثبت شده در دفتر کمیسیون انتخابات هیچ گونه واکنشی نشان نداده اند. جالب اینست که نماینده خاص سازمان ملل در کابل از طالبان که هرروز دست به جنایات نا بخشودنی می زنند دعوت نمود که در انتخابات سهم بگیرند.

در میان واکنشهای داخلی باید گفت بازگشت آقای فهیم به صحنه سیاست افغانستان به عنوان معاون اول رییس جمهور کرزی بسیاری مخالفین فهیم را تحریک نموده و جو سیاسی جدیدی در میان محافل سیاسی افغانستان در حال شکل گرفتن است. در چند سال اخیر با رفتن فهیم از صحنه سیاست افغانستان بازی با کارت جنگسالاریسم را که عمدتاً مخالفین وی به کمک غرب بحیث ابزار روانی بکار می بردند، از سر زبانها افتید، اما حالا به نظر می رسد بازگشت فهیم به صحنه بازی های قدرت در افغانستان واژه های جنگسالار و ناقضان حقوق بشر دوباره بحیث حربه فشار روانی بر وی وارد کارزار رقابت های تبلیغاتی شده است. افزون بر آن اکثریت منتقدان کرزی فساد اداری و ناتوانی وی را در اداره کشور به یک طرف گذاشته بیشتر فشار های سیاسی و انتقاد ها پیرامون انتخاب فهیم بحیث معاون اول وی معطوف نموده اند. بدون شک این مخالفت ها هم دلایل سیاسی دارد و هم دلایل قومی. اما به نظر می رسد نه مارشال فهیم به این انتقاددات اهمیت قایل هستند و نه جناب کرزی؛ آنها اهداف شانرا صرف نظز از تبعات سیاسی افکار عامه و حامیان خارجی رژیم به پیش خواهند برد.

 بدون تر دید کرزی این انتخاب را آگاهانه و کاملاً سنجیده شده نموده است. اما صرف نظر از دیدگاهای متعدد منتقدین دو پرسش اساسی بوجود می آید: یکی اینکه کرزی از انتخاب مارشال فهیم چه چیز را می خواهد بدست بیاورد؟ و دو اینکه مارشال فهیم با توجه به بازی ها و نیرنگ های کرزی در 7 سال اخیر چگونه حاضر شد در برابر جبهه ملی که خود یکی از اساسگزاران آن بود در پی ویرانی آن شده در کنار کرزی قرار گرفت؟ و همچنان فهیم نخست در مخالفت با کاندیداتوری ضیاء مسعود و سپس با داکتر عبد الله همرزمان طبیعی خود چقدر از حمایت مردمی برخوردار خواهد بود؟

 1. توطئه سقوط جبهه ملی

برخی ها معتقد هستند که انگیزه اصلی کرزی از انتخاب مارشال فهیم بحیث معاون اول خویش در بدل به بحران کشیدن جبهه ملی بحیث بزرگترین سازمان منسجم سیاسی رقیب کرزی می باشد. کرزی تصور می کند که بدین ترتیب جبهه ملی از هم می پاشد و یا تضعیف شده توان رقابت با وی را در انتخابات از دست خواهد داد. و این در حالیست که کاندیدان احتمالی وارد شده از واشنگتن نظیر علی احمد جلالی، زلمی خلیلزاد، غنی احمدزی و احدی توانایی رقابت را با ائتلاف کرزی و فهیم بدون حمایت جبهه ملی نخواهند داشت. ازینرو کرزی پروای هیچ نوع انتقاد نماینده سازمان ملل متحد و دیگران را ندارد. هدف اصلی وی استفاده از فهیم بحیث وسیله سقوط جبهه ملی است.

اما اشتراک داکتر عبد الله بحیث کاندید جبهه ملی بحیث رقیب اصلی کرزی در انتخابات نشان می دهد که جبهه ملی به این سادگی ها میدان رقابت را با ائتلاف کرزی و فهیم خالی نخواهد گذاشت. در عین حال تصور میشود ممکنست توسط آقای فهیم ضربت سیاسی به جبهه وارد نماید، اما با توجه به پایگاه ضعیف اجتماعی آقای فهیم به مشکل خواهد توانست به نفع کرزی رای قابل ملاحظۀ را کمایی کند. زیرا؛ سرنوشت انتخابات صرف وابسته به ائتلافها نیست، بلکه به نقش و حمایت افکار عامه نیز است.

2. حساسیت های قومی

برخی ها معتقد هستند که حضور مارشال فهیم در مقام معاونیت اول برای تحریک و اتحاد برخی قبایل پشتون که در حال حاضر با خود درگیر هستند مفید خواهد بود، زیرا؛ بسیاری طالب طلبان نقش مارشال فهیم را در سقوط حکومت طالبان و تسخیر کابل فراموش نکرده و تا حال کینه در دل دارند. چنانچه خلیلزاد برکناری و خلع سلاح نیروهای فهیم را بمعنای شکستن کمر جنگسالاریسم نامید. اما تمامیت خواهان بعد از خلع سلاح جبهه متحد سابق(شمال) و حذف آنها از مقامات دولتی با خود بر سر تقسیم قدرت و امتیاز طلبی در گیر شده و میلیونها دالر غرب را حیف و میل نموده و در آمد های سر شار تریاک در مناطق هلمند و قندهار باعث تشدید جنگ در مناطق مذکور شده است.

 بازگشت فهیم بحیث معاون اول کرزی در واقع آغاز بازی های کهنه به شکل نو خواهد بود. روی تصادفی نیست که بسیاری تمامیت خواهان با انتخاب آقای فهیم بحیث معاون اول آقای کرزی در انتخابات پیش رو سخت نا راحت هستند. آنها اگر تا دیروز کرزی را به دلایل ضعف مدیریت و قتل مردم جنوب و طالبان توسط امریکاییها ملامت می کردند، به یک بارگی این مسئله را فراموش نموده، آنها بزرگترین خطای کرزی را انتخاب فهیم می شمارند.
 

3. شریک ساختن فهیم در بد نامی های کرزی

بر خی ها معتقد هستند که کرزی در جستجوی تغییر افکار عامه و جامعه جهانی از طریق یک بازی جدید است تا بتواند بار ملامتی را به گردن دیگران به اندازد. در حال حاضر دولت کرزی غرق در فساد اداری، فقر شدید، بحران امنیتی و بی عدالتی است و اکثریت مردم به ستوه آمده اند و در جستجوی تغییر بنیادین هستند. فکر میشود انتخاب فهیم در کنار کرزی در واقع شریک ساختن وی در ناکامی ها، ضعف اداری و فساد لجام گیسخته خواهد بود. این در حالیست که گفته میشود فهیم و کرزی و برادران آنها منافع مشترک بزرگ مالی دارند.

پیامد های ائتلاف فهیم با کرزی

مارشال محمد فسیم فهیم در پی شهادت احمد شاه مسعود و حملات نظامی امریکا بر حکومت طالبان بحیث جانشین و رهبری جبهه مقاومت ملی مشهور به جبهه شمال یکی از نیرومند ترین بازیگران صحنه سیاست افغانستان مبدل شد، اما وی نتوانست نقش لازم سیاسی و نظامی را در کنار کرزی و حامیان خارجی وی بازی کند و در نتیجه از صحنه سیاست افغانستان در انتخابات سال 2004 بیرون کشیده شد. یک تعداد مشکلات و پاشیدگی ها و سردرگمی ها محصول نا پختگی سیاسی و کله شخی وی است که امروز بسیاری بازماندگان و میراثداران راه مسعود در بحران و مایوسیت بسر می برند. افزون بر آن پیروزی ها و پیشروی های دیگران ناشی از همین بی اتفاقی ها و خود خواهی های رهبران جهادی بخصوص آقای قسیم فهیم است. بگونه مثل قانون اساسی کنونی و نظام سیاسی ریاستی که مثل زنجیر اسارت در پای و دست مردم افغانستان توسط انحصار طلبان و امتیاز طلبان بسته شده است، قبل از همه محصول ضعف و ناتوانی و خام فکری آقای مارشال قسیم فهیم و یک تعدادی دیگر است. دو پست بی ارزش معاونیت اول و دوم که بحیث اسارت و گروگان گیری اقوام غیر پشتون در قانون اساسی حکومت انحصاری کرزی آمده است نیز نتیجه همان اشتباهات است.

واقعیت اینست که فهیم بخاطری چوکی بی ارزش و سمبولیک معاونیت اول در زمانی وارد بازی شده که هیچ توان نظامی نداشته و قوت های طالبان بر اساس سناریوی انگلیس و پاکستان و طالب طلبان ارگ نشین در 100 متری بلند منزل آقای فهیم سنگر گرفته و منتظر دستور هستند.

تصور می شد که شکست های هفت سال اخیر برای بازماندگان مسعود و قبل از همه برای مارشال فهیم یک درس فراموش ناشدنی خواهد بود. اما ائتلافهای اخیر نشان می دهد که خود خواهی ها و خام فکری ها حد و مرزی نمی شناسد.